Giải thích các chế độ đo sáng trên máy ảnh – Nhiếp ảnh cơ bản ONTOP

-

Trong bài này, ONTOP sẽ giải thích cho bạn về các chế độ đo sáng – Metering Modes ở trên máy ảnh một cách dễ hiểu, cũng như làm rõ một số hiểu nhầm thường gặp khi nói về chủ đề này.

Đo sáng là gì?

Đầu tiên và cũng là quan trọng nhất, đo sáng là một hoạt động mà người chụp sử dụng bộ ba thông số: Khẩu độ ống kính (Aperture)Tốc độ màn trập (Shutter Speed), ISO và các phụ kiện khác như ND Filter, để tự quyết định lượng ánh sáng trên tấm ảnh của mình. Trong khuôn khổ bài viết này, mình tạm bỏ qua phụ kiện.

Để mình ví dụ một vài trường hợp cụ thể là bạn sẽ rõ về đo sáng:

offline samsung 8
Tấm này mình chụp ngược sáng, đo sáng khung cảnh trong nhà nên vùng cửa sổ cháy trắng, mất hết chi tiết.

Trường hợp 1: Bạn đang ở trong một căn phòng, đèn cầy là nguồn sáng duy nhất. Lúc này, mắt bạn sẽ thấy khung cảnh phía trước khá tối. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể chụp một tấm ảnh sáng trưng trong căn phòng đó khi đo sáng ở trên máy ảnh. Ngược lại, căn phòng đang có ánh sáng đầy đủ, bạn vẫn có thể chụp một tấm ảnh tối đen.

Offline di dạo chụp ảnh 17 1
Tấm này mình chụp ngược mặt trời, đo sáng vào mặt trời nên chấp nhận khung cảnh còn lại hơi tối một chút

Trường hợp 2: Bạn đang chụp ảnh cho một cặp đôi tại một bãi biển đẹp, hướng chụp chính diện mặt trời, lúc hoàng hôn. Lúc này, nếu bạn muốn chụp một tấm ảnh thấy rõ màu vàng cam ấm áp của hoàng hôn, thì phải chấp nhận cặp đôi và khung cảnh ở phía trước bị tối đen. Ngược lại, nếu bạn muốn thấy rõ được gương mặt đang vui đùa của cặp đôi, thì phải chấp nhận hậu cảnh bị dư sáng, không còn màu đặc trưng của hoàng hôn nữa.

Góc chụp ảnh chân dung 12

Trường hợp 3: Với tấm ảnh chân dung trên, nếu bạn đo sáng, lấy chi tiết vùng mặt đang khuất ánh sáng của người mẫu, thì phần còn lại gương mặt của mẫu sẽ bị dư thừa ánh sáng, da mặt mất hết chi tiết. Vì vậy, mình lựa chọn đo sáng vào vùng mặt đang đón ánh sáng của người mẫu và chấp nhận vùng mặt còn lại bị tối. Chú ý, trường hợp này mình lấy ví dụ cho bạn dễ hình dung về đo sáng, chứ không bàn về ảnh chân dung.

Như vậy, đo sáng là một hoạt động diễn ra trên máy ảnh và độc lập so với ánh sáng ngoài đời mà bạn thấy bằng mắt.

Các chế độ đo sáng

Máy ảnh cho chúng ta nhiều chế độ chụp ảnh khác nhau để chúng ta tự tối ưu quá trình đo sáng, tự đo sáng thủ công với chế độ chụp M hay để máy ảnh sẽ tự đo sáng ở các chế độ chụp ảnh bán tự động/ tự động hoàn toàn và hệ thống đo sáng của máy ảnh dựa theo trung bình xám. Mình sẽ có một bài khác nói về vấn đề này.

Mỗi hãng sẽ có những kí hiệu về chế độ đo sáng khác nhau nhưng bản chất thì như nhau và được chia ra thành 3 kiểu đo sáng phổ biến nhất: Đo sáng toàn khung (Evaluative/Matrix Metering), Đo sáng điểm (Spot Metering), Đo sáng trung tâm.

Đo sáng toàn khung (Evaluative/Matrix Metering)

Do sáng toàn khung ONTOP.vn
Ảnh: Internet

Trước khung cảnh chuẩn bị chụp, máy ảnh sẽ tìm điểm tối nhất (điểm đen) và điểm sáng nhất (điểm trắng), từ đó chia trung bình để quyết định lượng ánh sáng của tấm ảnh. Chế độ chụp này rất an toàn vì lúc nào tấm ảnh cũng giữ được sự cân bằng giữa vùng sáng và vùng tối, không nghiêng hẳn về vùng nào.

Đo sáng điểm (Spot Metering)

Do sáng diểm
Ảnh: Internet

Với chế độ này, máy ảnh sẽ ưu tiên đo sáng vào nơi mà bạn chọn lấy nét, nó chỉ tập trung đo sáng vào khu vực đó mà thôi. Nếu khu vực đó đang quá tối, không có chi tiết thì nó sẽ cho sáng lên và ngược lại.

Đo sáng trung tâm (Center-Weighted Metering)

Do sáng trung tâm
Ảnh: Internet

Đo sáng trung tâm như đúng tên gọi của nó là đo ánh sáng phần giữa khuôn hình. Chế độ này khác với Đo sáng toàn khung ở chỗ sẽ chỉ đo sáng phần trung tâm và bỏ qua các chi tiết vùng góc cạnh. Điều này cũng có lợi khi chúng ta chụp các chủ thể tĩnh nằm giữa khung hình.

Nên sử dụng chế độ đo sáng nào?

Chế độ nào cũng có lợi ích riêng của nó, nhưng cá nhân mình thì khuyến khích mọi người sử dụng chế độ đo sáng toàn khung (Evaluative/Matrix Metering) vì ở chế độ này, hành trình bù trừ EV của mọi người sẽ ngắn hơn, từ đó chụp ảnh nhanh hơn.

Khi chụp ở chế độ bán tự động, gần như mọi người sẽ luôn dùng bù trừ EV để điều chỉnh lại ánh sáng cho ưng ý nên sử dụng chế độ đo sáng toàn khung là hợp lý nhất.

Nhắc lại

Trước khi kết thúc bài, mình muốn nhấn mạnh với các bạn một lần nữa.

  • Máy ảnh chỉ tự đo sáng khi chúng ta chụp ở chế độ bán tự động/ tự động hoàn toàn
  • Khi đã chụp với các chế độ tự động thì muốn tăng giảm ánh sáng của tấm ảnh thì phải dùng bù trừ EV
  • Chế độ chụp tự động, máy tự đo sáng, vòng bù trừ EV thực chất vẫn dựa trên tam giác phơi sáng mà thôi
  • Các phụ kiện tác động đến lượng ánh sáng của khung ảnh như ND Filter độc lập với tam giác phơi sáng, hiểu nhanh là ND Filter như là một chiếc kính râm

Xem thêm: Nhiếp ảnh cơ bản ONTOP

Bài mới nhất