Tiêu cự ống kính là gì? Phân biệt các loại tiêu cự ống kính

Tiêu cự ống kính (Focal Length) là gì?

“Tiêu cự là gì? – Tiêu cự của một ống kính là khoảng cách được tính bằng milimet (mm) từ tâm ống kính tới bề mặt phim / cảm biến hình ảnh của máy ảnh khi ống kính lấy nét ở vô cực. Tiêu cự của ống kính càng dài thì độ khuếch đại hình ảnh càng lớn. Độ dài tiêu cự và kích thước hình ảnh tỷ lệ thuận với nhau. Độ dài tiêu cự của ống kính tạo nên mức độ kéo dãn hay hẹp không gian phối cảnh“.

• Số độ dài tiêu cự nhỏ, cho góc nhìn rộng hơn và hiển thị nhiều cảnh hơn.
• Số độ dài tiêu cự lớn, cho góc nhìn hẹp hơn và hiển thị ít cảnh hơn.

Giải thích thực tế dễ hiểu cho người mới:

• Với tiêu cự ngắn, bạn ở vị trí gần đối tượng khi chụp cận cảnh.
• Với tiêu cự càng dài, bạn có thể chụp đối tượng từ xa.
• Một ống kính zoom có thể thay đổi tiêu cự (đa tiêu cự)
• Một ống kính có một tiêu cự cố định thường có chất lượng tốt / rất tốt.

• Bạn quyết định ống kính nào là phụ thuộc bạn muốn chụp gì / chủ đề gì / thể loại gì và muốn hiệu ứng thị giác cho bức ảnh của bạn thế nào.
  Trên thân ống kính hoặc phía đầu ống kính có ghi chỉ số độ dài tiêu cự, trong hình ta có thấy 50mm, đây chính là tiêu cự của ống kính.

Xem thêm hộp thẻ học và thực hành chụp ảnh đẹp

Lấy một ví dụ cho bạn mới dễ hiểu:
Bạn chụp một vật thể bằng ống kính có tiêu cự là 50mm. Khoảng cách đủ tốt là từ vị trí từ máy ảnh đến người bạn kia khoảng 1.5 mét. Bây giờ bạn thay ống kính 50mm bằng ống 200mm, thì lúc này bạn phải lùi cách vật thể kia vào khoảng 4.5 mét để có khung ảnh gần tương đương góc nhìn.

Nói đơn giản hơn nữa, nếu chụp một con mèo, bạn sử dụng ống kính có tiêu cự ngắn (35mm hoặc 50mm) thì bạn có thể ngồi gần cạnh nó; thay vào đó là chụp con cá sấu, chẳng ai muốn ngồi bên cạnh, mà sẽ dùng ống tiêu cự dài sẽ giúp chúng ta giữ được khoảng cách và ghi được hình.

Cùng khoảng cách với các tiêu cự khác nhau:

Tiêu cự ống kính ảnh hưởng đến hình ảnh như thế nào?

Mời bạn xem video luôn cho dễ hiểu nha.

Chọn tiêu cự ống kính phù hợp với từng thể loại ảnh

Không có ống kính toàn dải tiêu cự từ 8mm – 600mm.
Độ dài tiêu cự được phân nhóm cơ bản thế này:



Quan trọng, biết rõ các đặc điểm của từng dải tiêu cự, để ứng dụng sáng tạo:

Ống kính góc rộng

Đặc điểm: “gần to – xa nhỏ” tức là kéo dãn hình dạng những vật thế ở gần và càng xa nhỏ dần, tách rời khoảng cách các lớp không gian ảnh; càng rộng thì càng dễ méo lệch biến dạng vật thể ở gần tại vùng rìa ảnh. Khoảng ảnh rõ (DoF – độ sâu trường ảnh) dày.

Lý tưởng cho người chụp tất cả những gì xuất hiện ngay trước mặt. Phối cảnh trong khung hình như có sự hiện diện của người chụp, thu hút thị giác người xem vào bức ảnh. Ống kính góc rộng cũng được sử dụng chụp sự kiện đông người, trong nhà, không gian hẹp… Cẩn thận khi dùng để chụp chân dung, vì đặc điểm của ống góc rộng sẽ làm méo lệch, biến dạng khuôn mặt chân dung.

Chú thích:

• Ảnh trái sử dụng ống kính Fujinon XF16mm F2.8 R WR (cho góc nhìn khoảng 24mm).
• Ảnh phải sử dụng ống kính góc rộng Sigma 16mm F1.4 DC DN cho máy ảnh Sony (cho góc nhìn 16mm).

Ống kính tiêu chuẩn

Ống kính này rất linh hoạt, có thể dùng để chụp nhiều loại ảnh: phong cảnh, cận cảnh… nhưng hiệu quả tốt là chụp đời thường sinh hoạt, chân dung 3/4. Góc nhìn của tiêu cự từ 28mm – 50mm tạo phối cảnh nhìn tự nhiên.

Chú thích:

• Ảnh trái sử dụng ống kính Fujinon XF 23mm F1.4 R WR (cho góc nhìn 35mm).
• Ảnh phải sử dụng ống kính Nikkor Z 50mm F1.8S (cho góc nhìn 50mm).

Ống kính tele

Đặc điểm: khuếch đại hậu cảnh phình to, càng dài tiêu cự thì dof càng mỏng cạn, nén các lớp không gian ảnh, giảm hiệu ứng chiều sâu.
Hữu dụng chụp đối tượng ở xa không tiếp cận được, như các sự kiện thể thao, đứng bên lề. Dải tiêu cự từ 85mm đến 135mm rất được ưa chuộng trong thể loại ảnh chân dung.

Chú thích:

• Ảnh trái sử dụng ống kính Canon RF 85mm f/1.2L (cho góc nhìn 85mm).
• Ảnh phải sử dụng ống kính Nikkor 70-200mm f2.8 VR2 (tấm này tác giả không cung cấp, mình đoán là 200mm).
  

Ống kính super-telephoto

Là loại ống kính dành cho các nhiếp ảnh gia chụp động vật hoang dã, chim thiên nhiên. Đây là ống kính nén không gian thị giác rất nhiều, khoảng ảnh rõ rất mỏng, nên kỹ năng thực hành chụp ảnh bằng ống này đòi hỏi thành thạo mới hiệu quả.

​Chú thích:

• Ảnh trái sử dụng ống kính Nikon 400mm f/2.8E FL ED VR (cho góc nhìn 400mm).
• Ảnh phải sử dụng ống kính Fujinon XF 200mm f2 (cho góc nhìn ~360mm).
  

Kinh nghiệm chọn mua ống kính

1. Chọn: Độ dài tiêu cự bao nhiêu & một tiêu cự hay zoom
2. Chọn: Khẩu độ tối đa tương đương ngân sách dự chi
3. Chọn: Chính hiệu hay là ống của hãng thứ ba (Tamron, Tokina, Sigma, Samyang…)
4. Thêm: Tính năng bổ sung có cần không: chống rung, thiết kế…
5. Quyết định mua ống mới hay ống qua sử dụng.

Nguồn:

• Nội dung từ tuanlionsg và thinhphan
• Ảnh minh họa được tổng hợp từ nhiều nguồn.

Xem thêm:

• Hướng dẫn chụp chân dung cơ bản
• Chia sẻ kinh nghiệm chụp ảnh trong điều kiện Thiếu Sáng.